-Almmuhus-
OĐĐASATRáhkadan neahttasiiddu mii jorgala čállosiid sámegielas dárogillii

Ráhkadan neahttasiiddu mii jorgala čállosiid sámegielas dárogillii

-

-

UiT Norgga árktalaš universitehta Giellatekno-joavku almmuha dál jorgalanprográmma mii jorgala teavsttaid davvisámegielas dárogillii.

– Mii sávvat ahte prográmma sáhttá leat veahkkin daidda geat háliidit ipmirdit davvisámegiel teavstta, muhto eai máhte giela. Mii sávvat maiddái ahte prográmma dahká sámegielagiidda álkibun válljet čállit sámegillii, lohká Giellatekno dutki ja lingvista Lene Antonsen.

 

Barget ain buoridit prográmma kvalitehta
Programmerár Kevin Unhammer álggii juo 2010:s prográmmain bargat, ovttasráđis Giellatekno-joavkkuin.
Boađus dalle lei álgoprográmma, mii leamaš geavahusas muhtun jagiid, muhto maŋimuš guokte mánu leaba Lene Antonsen ja Giellatekno professor Trond Trosterud bargan Keviniin ovttas ja sakka buoridan prográmma ja dan geavahanlavtta.

– Jorgalanprográmma lea interneahtas ja nuvttá. Dainna lea vejolaš jorgalit olles neahttasiidduid go geavaha neahttačujuhusa, dainna sáhttá jorgalahttit dokumeanttaid ja maiddái jorgalahttit teavstta man ieš čállá dahje kopiere neahttasiidui, muitala Antonsen.

Dál lea prográmma dan mađe buorre ahte dat duođai sáhttá leat ávkkálaš.
Muhto bargu buoridit kvalitehta joatkašuvvá, erenoamážit lea dárbbašlaš buoridit dárogiela sátneortnega.

 

Lea ipmirdahtti teaksta
Vuogádat dovdá sullii 97 proseantta sániin mat lea davvisámegiel teavsttain, muhto boađus ii leat nu buorre jus sámi teavsttas leat ollu čállinmeattáhusat, dahje teaksta lea čállojuvvon sámi bustávaid haga.

Jorgaluvvon teavsttas ii leat nu buorre dárogiella, iige heive almmuhit jus it divo, muhto teaksta lea ipmirdahtti.
Prográmma heive dan dihte bures daidda geat háliidit ipmirdit davvisámegiel teavstta sisdoalu.
Giellatekno prográmma sisttisdoallá sátnelisttu ja gielalaš njuolggadusaid, go eanemus eará jorgalanprográmmat geavahit statistihka.

 

Sáhttá šaddat boastut jorgalusas
Trond Trosterud namuha muhtun ovdamearkkaid das mii sáhttá mannat boastut dárogiel jorgalusas.
– Lea váttis oažžut «han» ja «hun» riekta. Garvin dihte moivvi, de prográmma čállá “h_n” dain oktavuođain go ii dieđe goabbá lea riekta. Seamma láhkai lea váttis válljet definihtta- ja indefinihttahámiid riekta, ovdamearkka dihte «skole» ja «skolen», lohká Trosterud.

– Dalle go jorgala goallossániid mat eai gávdno prográmma sátnegirjjis, de vuogádat jorgala sáni osiid ovttaid mielde, ja dalle sáhttá «várresátnejođiheaddji» -sánis dárogillii boahtit «fjellordfører» dan sajis go «varaordfører». Juohke gielas leat ollu sánit main lea eanet go okta mearkkašupmi, ii ge prográmma álo máhte válljet rivttes mearkkašumi, čilge Trosterud.

Geavaheaddji sáhttá ieš dárkkistit diekkár sániid sátnegirjjis, ovdamearkka dihte  Neahttadigisániin.

Geahččal neahttasiiddu mas beasat jorgalit čállosiid sámegielas dárogillii.
 

 

-Almmuhus-