-Almmuhus-
-Almmuhus-
-Almmuhus-
OĐĐASATBallet massimis guolásteami

Ballet massimis guolásteami

-

-

Guoládatnjárgga sámiin lea ballu massit iežaset árbevirolaš rivttiid guolásteapmái maŋŋá go riikaviidosaš luondduealáhusaid ministerija ođastii guolástannjuolggadusaid.

Dán mánu 10. beaivvi rájes leat fámus ođđa guolástannjuolggadusat mat vuosttažettiin gusket ássiide Guoládatnjárggas, Gárijalas ja Nenetsa autonoma guovllus Davvi Ruoššas.

Njuolggadusaid ođasteapmi guoská earret eará sámiid árbevirolaš guolásteapmái. Rievdademiid mielde lei sámiin váldon eret riekti bivdit firpmiiguin. Dál sámit leat seamma dilis go nu gohčoduvvon astoáigeguolásteaddjit, go beassá bivdit vissis áiggis ja beare oaggunstávrráin. Dát suhtadii ollugiid.

– Mis lei mannan sotnabeaivvi álbmotčoahkkin masa serve 53 olbmo. Ja dat lea ollu. Bohte ollugat go dát ášši guoská máŋgga bearrašii, muitala Sámiráđi Ruošša juhkosa jođiheaddji Andrey Danilov.


Andrey Danilov, Sámirađi Ruošša juhkosa jođiheaddji. Govven: Sámiráđđi

Čoahkkima lágidii Lujávrri báikkálaš ossodat Murmánskka guovllu sámesearvi (OOSMO). Áigumuš lea leamaš oažžut olbmuid oaiviliid ja maiddái ovttas mearridit maid bargat viidásit áššiin.

– Searvvi jurista lei maid čoahkkimis. Su fárus leimmet hábmen reivviid presidentii, guovllu sátnejođiheaddjái ja luondduealáhusaid ministeriijai. Oainnat dát ođđa njuolggadusat rihkkot ollu paragráfaid, riikka dálá lágaid ja riikkaidgaskasaš konvenšuvnnaid. Dan vuođul jurista hábmii virggálaš reivviid, čilge Danilov.

Eallinvuohki

Guolásteapmi lea álo leamašan oassin sámiid beaivválaš eallimis ja birgejumis. Dál ollugiidda fierbmun ja iešalddis guoli borrat sáhttá šaddat juoga eará áššin.

– Oainnat ovdal beasai boazodoalli fierbmut iđđesdimmuin vai oažžu eahketmállásiidda varas guoli. Dál lea sus váldon eret dat riekti. Njuolggadusaid mielde dat boazodoalli galgá oaggunstávrráin bivdit. Muhto goas bat son astá go galgá seammás bohccuiguin bargat? gažada Danilov.

Su dieđuid mielde ollugat leat ovdal vuovdán guliid dahje muđui ge bivde guliid dálvái vai leat herskot borramuššan dálvet.

– Oaggunstávrráin ii olmmoš gille nu guhká bivdit go dat lea áddjás bargu. Fierbmun lea ge áibbas eará, go dan botta go fierpmit leat jávrris, de astá ollu eará doaimmaid čađahit, muitala Danilov.


Govas Murmánskka guovllu sámesearvvi  (OOSMO) ovddasteaddjit Ivan Matrekhin ja Jakov Jushkov. Govven: Valentina Sovkina

 

Dietnasa massime maid

Ođđa njuolggadusat eai dušše váldde eret fierbmunrivttiid, muhto maiddái gáržžidit guolleeriid ortnega. Jus ovdal sámiin lei riekti ohcat guolleeriid lassin mearrabivddu jahkásaččat, de ođđa njuolggadusaid mielde sámit ge leat massime rievtti firpmiiguin bivdit guliid mearas.

Earit leat báhcán, muhto dat go mearas ii leat šat lohpi firpmiiguin bivdit, de dat iešalddis mielddisbuktá dan ahte oaggunstávrráin mearrafatnasis lea veadjemeahttun goddit tonna dahje moadde tonna kilo guliid ovdamearkka dihte maid de sámit maŋŋá galggaše juogadit. Maiddái jus searvi, joavku dahje olmmoš ii nagot goddit dán mearriduvvon eari sturrodaga, de dat mielddisbuktá dan ahte boahtte jahkái oažžu unnit eari, čilge Danilov.

Su dieđuid mielde jahkásaččat leat 1400-1500 sápmelačča ohcan guolleeriid ja dasto sámesearvi lea oastán muhtin guollefitnodagas bálvalusa bivdit sámiid ovddas mearraguliid mat gullet guolleearrái.

Nu go mis sámiin, geat ássat siseatnamis, eai leat mearrafatnasat maiguin sáhtášeimmet ieža bivdit, danin oastit bálvalusa, mii dássážii goit lea leamaš čoavddusin dasa. Olbmot ge ieža mearridedje maŋŋá háliidit go guoli oažžut vai ruđa guoli ovddas. Ollugiidda lei dat lassi dienas go válde ruđaid guliid ovddas, muitala Danilov.

 

Ii gullo nu ollu virggálaččat

Danilov dieđuid mielde virggálaš eiseválddiid dásis ii gullon nu olus.

– Mus ledje moadde telefonságastallama eiseválddiiguin, ja sii lohke ahte dát ii leat dohkálaš, muhto ii dat leat seamma go almmolaš dieđut ja cealkámušat.

Ieš lohká áigut Sámiráđi boahtte čoahkkimis dán ášši váldit ovdan.

Nu mo álbmotčoahkkimis, ja dál ge, de dajan ahte Sámiráđi bealis lohpidan čuovvut ášši.

 

Ievttá stáhtalaš regionála TV-kanála GTRK Murman ođassáddagis daddjui oanehaččat ahte Guoládaga sápmelaččat leat váivašuvvan ođđa guolástannjuolggadusain ja ahte Murmánskka guovllu sátnejođiheaddji Marina Kovtun bivdá regionála eisseválddiid ovdal dán mánu 29. beaivvi gulaskuddat ášši.

-Almmuhus-