-Almmuhus-
-Almmuhus-
-Almmuhus-
KULTUVRADáktebázahusain čeabetčikŋa mainna váldá fámu ruovttoluotta

Dáktebázahusain čeabetčikŋa mainna váldá fámu ruovttoluotta

-

-

Pile O´Sápmi dáidda stuorru ja dáktebázahusat Máret Ánne Sara dáidagis, mii lei ráhkaduvvon bohccooivviiguin, lea ođđa hámis ja almmuhuvvo duorastaga Oslos.

Sara lea bovden čikŋadáiddára Matt Lambert prošektii ja dál almmuheaba ovttas ođđa kollekšuvnna «Pile Power», mii lea Oslo Dáiddárlihtu bokte.

– Lean hui ilus go Matt lea searvan dán prošektii. Matt lea čeahpes dáiddár ja buorre olmmoš geainna deaivvadin Münchena čikŋavahkkus diibmá, masa goappašagat leimme bovdejuvvon ovdanbuktit iežame dáiddalaš barggu. Mun oidnen osiid su barggus, ja lei estetihkka ja earáláganvuohta su dáidagis mii geasuhii mu. Matt lea sierralágan dáiddár gii čalmmustahttá iežas barggu čikŋadáidaga máilmmis ja sáhttá appeleret seammás go hástala. Moai gávnnaime oktasaš jurddašeami ja áŋgiruššama unnitálbmogiid álginsajis go lea queer ja álgoálbmot. Leat ollu seamma eallinvásáhusat, gižžu min eksiteanssa ovddas ja jurddašanvuohki mii ii aivve heive oarjemáilmmi normálahápmái. Mun dovddan ahte moai šadde gievrrabun ovttas, ja ahte munno jienat dárbbašit deaivvadit Detroit ja Guovdageainnu gaskka, ja das lea mannat ovttas olggos máilbmái, lohká Máret Ánne Sara preassadieđáhusas.

 


Čeabetčikŋa man Máret Ánne Sara lea ráhkadan. Govven: Karl Alfred Larsen

 

– Gelddolaš 

Máret Anne Sara muitala ahte dat kollekšuvdna lea olu mearkkašan sutnje.

– Vuosttažettin materiálaid dihte maiguin lean guhkit áigge bargan garrasit maŋemus jagiid. Lea hirbmat bargu dainna materiálain, stuora moraš ja ballu, hirbmat ráhkisvuohta ja rámisvuohta. Dasa lassin lea hirbmat stuora áŋgiruššán Sámis ja máilmmis, dakkár energiija mii vuhtto materiálain. Visot bealit oivviin, olloliin ja dáktebázahusain lea politihkalaš, persovnnalaš, historjjálaš, kultuvrralaš, silolaš, olmmošlaš ja vuoiŋŋalaš mávssolašvuohta. Materiála lea nu rikkis ja nanus. Das lea nu viiddis oaivil. Seammás buktá čikŋakollekšuvdna ođđa digaštallama resursageavaheami ja resursahálddaeami birra, ja lea solidaritehta ja rivttiid ovddas rahčamuš, čilge Sara iežas ođđa prošeavtta birra mas dáidda ja rumaš deaivvadit ja álggahir nomádalaš digaštallama olbmuide.

– Lea hui gelddolaš jorralit ođđa doaimmaide, lohká Sara.

Sarai lea čikŋadáidda ođas.

– Dat álggii nu go áigon viidáset bargan bázahusaiguin maŋŋel go ledjen njuovvan ja vuoššan birrasii 500 bohccooaivvi. Áigon ovdanbuktit eará dimenšuvnna máilmmi koloniála historjjás ja nyánssaid olmmošlašsegmeanttas, lohká Sara.

 


Máret Ánne Sara čájeha ođđa čeabetčiŋa. Govven: Marie Louise Somby.

 

Váldá fámu ruovttoluotta

Seammás geassá son paraleallaid «Pile o’ Bones» dáhpáhussii, mii ledje buffalogoddimat mii lei diđolaš strategiija vuojehit eamiálbmogiid eret sin eallimis ja eatnamiin. 

– Go dáktebázahusaiguin ráhkadin porselena, de lei referánsan dasa movt dáktebázahusaid geavahedje jápmán buffaloguin ja sáddejedje Eurohpái vai sáhtte ráhkadit eksklusiiva dákte-porseleana (bone-china). Lea bahča máhku go álggos godde buffaluid ja eamiálbmogiid eallinvuogi ja kultuvrra, ja de fas čiŋadedje tragediijas gálvvuiguin mat ledje allahearráid váste, geat ieža ledje čađahan vearredaguid, čilge Sara.

– Dan dáidaga man ráhkadin Documenta 14:i lean nammadan «Pile O´Sápmi Power Necklace».  Dat muitala movt fámu geavaha visuála fápmosymbolaiguin ja mearehis ja roavva estetihkain. Seammás go lea dan birra ahte eaiggáduššat iežas historjjá ja váldit fámu tragediijas mii lea dáhpáhuvvame ja potensiálain rievdadit bohtosa, lohká Sara.

 

-Almmuhus-