Jienas dán jagáš sápmelačča

Lea váttis válljet 2015 sápmelačča, maiddái lea váttis bargu evttohit daid sámiid geat ánssášit leat mielde. Iežamet válljejumis leat jurddašan ahte dat sápmelaš galgá leat beaggán miehtá Sámi ja soaitit vel viidát, dán jagis.

Dasa lassin dát sápmelaš galgá leat bargan buori barggu sámeservodaga hárrái, dán jagis.

Dat sápmelaš soaitá lea beaggán ollu sámemediain iežas barggu dahje rahčamuša oktavuođas. Go leat nammadan evttohasaid «Jagi Sápmelaš» bálkkašupmái, de dattege beakkálmasvuohta stuorraservodagas ii leat váldoágga evttoheapmái.

Jus leat mátketelefuvnnain lohkamin ášši, de gávnnat jienastanáđa go bláđet gitta vulos.

Lohkki evttohas

Mii leat čohkken dutnje namaid geaid sáhtát jienastit. Muhto jus dovddat ahte min listtus váilu rivttes olmmoš de dus lea vejolašvuohta evttohit olbmo «Lohkki evttohas» luohkkái.

Evttohasaid sáhtát guođđit kommentáran oktan čilgehusaiguin dán ášši vuolábealde dahje kommentáran dán áššái facebookas.

Mii loahpahat jienasteami juovlamánu 31. beaivvi ja almmuhat sihke «Jagi sápmelačča» ja «Lohkki evttohasa» ođđajagimánu 4. beaivvi.

Vuoitit ožžot Ávviris fiinna diploma.

Evttohasat:

1. Jenni Laiti, beaggán luondduaktivistan ja Suohpanterror dáiddajoavkkuovddasteaddjin. Geahččala gáhttet sámi luonddu, ja lea ge oassálastán olu miellačájehemiin juste dan nammii.

2. Outi  Länsman, nammaduvvon dán jagá sápmelažžan suoma bealde sámis. – Sus eai leat ovdagáttut, son jurddaša ovddosguvlui ja ovddasta sámi positiiva vugiin, dajai City-Sámiid jođiheaddji gieskat go geigii bálkkašumi Länsmanii.

3. Ellen Kathrine Hætta, nammaduvvon Finnmárkku politiijameašttirin ja nu lea sus stuorra ovddasvástádus. Erenoamážit maŋimuš áiggiid lea hástaluvvon go lea galgan dustet báhtareaddjirávnnji mii lea boahtán Ruošša bokte Nuorta-Finnmárkui. Juste dál soaitá son leat Norgga dovdduseamos politiijameašttir.

4. Sofia Jannok, sámi musihkkár guhte maŋimuš jagi iežas musihka bokte lea ovddidan ruoŧabeale sámiid hástalusaid riikkaviidosaččat, vaikke leage lávlugoahtán sihke eŋgelas- ja ruoŧagillii, de su musihkas lea ain čielga álgoálbmotvuoigŋa.

5. Jon Henrik Fjällgren, beasai goasii Eurovision musihkkagilvui luđiin «Manne leam frijje», son lea ovddidan luođi árvvu ruoŧabealde ja erenoamážit mátta-sámiid luohtevieruid.

6. Finn Hågen Krogh, sápmelaš čuoigi guhte lea bures birgen riikkaidgaskasaš gilvvuin ja rámiin ovddastan Sámi. 

7. Ellinor Marita Jåma, Norgga Boazosámiid Riikkasearvvi jođiheaddji, guhte lea rahpasit muitalan mo vásiha leat sámenissonin ja jođiheaddjin stuorra organisašuvnnas. Giđđat muitalii iežas vásihan ahte almmáiolbmot unohasat láhttejit ja heivetmeahttun seksuálalaš cealkámušaid ovddidit. Dainna bovttii dehálaš servodatdigaštallama.

8. Erlend Elias, stylista ja bivttashábmejeaddji guhte nannosit lea ovddastan sámi homofiillaid riikaviidosaččat, buohcan borasdávddain muhto lea dál dearvvašnuvvan ja joatká ain ovddasteamen sihke sámi homofiillaid muhto maiddái sámi designa.

9. Sara Skum, Ruoŧa beale boazosámi nieida guhte TV4 «Kalla fakta» prográmmas rahpasit muitalii mo vásihit boazosuolavuođa sin čearus. Dát bovttii fuomášumi ja digaštallama riikkaviidosaččat, ja maiddái olggobealde Ruoŧa.

10. Elle Marja Eira, sámemusihkkár guhte maŋimuš jagi lea beaggigoahtán viidát. Olusat gohčodit su boahttevaš Mari Boinen. 

11. Paula Simonsen, Sámi+ ovddasteaddji, rahpasit lea muitalan mo lea eallit HIV dávddain Sámis ja nu cuvke jávohisvuođa hearkkes fáttá birra.

12. Liv Inger Somby, sámi journalista guhte mannan giđa čalmmustahtii iešsoardimiid, erenoamážit ruoŧabeale Sámis. Su áššit olahedje gitta Ruoŧa ráđđehussii, go maŋŋil mearridedje ruhtadit iešsoardinprošeavtta. Su áššit jovde maiddái gitta UN Newsagency:i, mii lea ON iežas ođasdoaimmahus. Somby lohká gudni gullat sidjiide geat rahpasit muitaledje sámi servodaga bákčasa birra, nammalassii iešsoardimiid váikkuhusaid birra.

13. Klemetti Näkkäläjärvi, ovddeš Suoma beale Sámedikki presideanta. Garrasit rahčan ovddidit suoma beale sámiid vuoigatvuođaid ja oččodan Suoma stáda ratifiseret ILO169, go ii meinestuvvan de luobai presideantan. – Sápmelaččat eai leat dego gummebáddi. Misdahan maid boahtá rádji ja mu rádji lea dás, čálii Näkkäläjärvi bloggastis go almmuhii ahte luohpá.

14. Eilif Aslaksen, sámi journalista gii lea vuoitán ollu fágalaš bálkkašumiid maŋŋá go almmuhii boazologuášši ja bovttii servodatdigaštallama. 

15. Ole Johnny Eriksen - Gilvala MMA valáštallamis. Háliida leat sámenuoraid ovdagovvan, erenoamážit sin geat givssiduvvojit. Muitalii ieš gieskat ahte son mánnán givssiduvvoi, ja mo dat lea váikkuhan su eallimii ja valáštallamii.

16. Nils Henrik «Nicko» Buljo, vuittii Sámi Grand Prix lávlunoasi dán jagi «1+1» lávlagiin. Son lea guktii oassálastán gilvvus ja goappašat heviid lea vuoitán.

17. Johan Anders Bær, vuittii Sámi Grand Prix lávlunoasi dán jagi. Bær lea dovddus juoigi, muhto dien gilvvu ii leat goassege ovdal vuoitán. Vuoituluohti «Skomáhkár Ánde» čuoččuhuvvui leat plagiahtan, muhto nuohtečeahppi hilggui čuoččuhusa.

«Lohkki evttohas», dát lea sierra luohkká masa lohkkit besset evttohit sápmelačča. Guođe kommentára ášši vuollái ja evttot gii vel galggašii leat dán listtus, dán ovddas fertet vel ákkastallat. Son guhte evttohuvvo eanemusat, šaddá lohkki evttohassan.

Dáđi bahábut eat leat fuomášan Ruošša beale Sámi ovddasteaddji gean evttohit «Jagi Sápmelaš» bálkkašupmái.

Jienasteapmi loahpahuvvo juovlamánu 31. beaivvi. Ođđajagimánu 4. beaivvi Ávvir almmuha bohtosiid.

Jus leat mátketelefuvnnain lohkamin ášši, de gávnnat jienastanáđa go bláđet gitta vulos.